KeretaKita.my – Dalam dunia automotif, kita sering kali memberi perhatian kepada enjin, transmisi atau sistem brek. Namun, ramai yang memandang ringan terhadap komponen kecil tetapi penting seperti bateri.
Punca bateri kereta meletup merupakan isu keselamatan yang masih kurang diberi perhatian serius walaupun ia boleh menyebabkan kerosakan besar dan membahayakan nyawa.
Insiden bateri meletup bukan hanya berlaku kepada kenderaan lama, bahkan kereta baru juga tidak terkecuali jika tidak dijaga dengan betul.
Oleh itu, penting untuk memahami sebab utama bateri kereta boleh meletup, bagaimana mengenal pasti tanda awal dan apakah langkah pencegahan terbaik untuk mengelakkan tragedi.
Sebelum kita pergi lebih jauh, mari kita kenal pasti terlebih dahulu faktor-faktor sebenar yang boleh mencetuskan letupan pada bateri kereta.
Kandungan Artikel
Punca Bateri Kereta Meletup
Letupan bateri kereta biasanya berpunca daripada gabungan faktor dalaman dan luaran yang sering kali berlaku serentak. Mengetahui punca-punca ini boleh membantu pengguna bertindak lebih awal sebelum masalah menjadi serius.
Pengecasan Berlebihan
Apabila sistem pengecasan kereta seperti alternator tidak berfungsi dengan baik atau pengecas luaran digunakan tanpa kawalan voltan, bateri akan terus menerima cas walaupun sudah penuh.
Proses ini menyebabkan peningkatan suhu dan penghasilan gas hidrogen yang banyak. Gas tersebut, jika tidak dilepaskan dengan baik, boleh menyebabkan tekanan dalam bateri meningkat.
Apabila tekanan ini mencapai tahap maksimum dan terkena percikan elektrik walaupun sedikit, letupan boleh berlaku.
Keadaan ini juga berlaku jika pengguna mengecas bateri secara manual menggunakan pengecas rumah tanpa memantau masa atau tahap pengecasan.
Pengumpulan Gas Hidrogen
Setiap kali bateri dicas, proses kimia yang berlaku akan menghasilkan gas hidrogen dan oksigen.
Biasanya, bateri moden mempunyai saluran atau lubang bolong untuk mengeluarkan gas ini ke luar. Namun, apabila bateri tidak mempunyai pengudaraan yang baik atau salurannya tersumbat, gas ini akan terkumpul di dalam bateri.
Gas hidrogen adalah sangat mudah terbakar. Ia hanya memerlukan percikan kecil daripada sambungan elektrik atau alat elektronik yang tidak stabil untuk menyebabkan letupan.
Fenomena ini kerap berlaku pada bateri yang sudah tua, terutama jenis yang memerlukan penyelenggaraan air bateri secara manual.
Sambungan Longgar dan Percikan Api
Kabel sambungan bateri yang longgar boleh menyebabkan arus elektrik tidak mengalir secara konsisten.
Apabila arus terganggu, percikan api kecil boleh berlaku di terminal bateri. Dalam persekitaran yang kaya dengan gas hidrogen, percikan ini cukup untuk mencetuskan letupan.
Kabel yang terdedah, berkarat atau terminal yang dipenuhi asid bateri juga menambah risiko ini. Kadangkala, pengguna tidak menyedari kabel telah longgar akibat gegaran semasa memandu, terutamanya jika kereta sering melalui jalan berlubang.
Palam Bolong Tersumbat
Fungsi utama palam bolong adalah untuk melepaskan tekanan dan gas yang dihasilkan semasa pengecasan.
Jika palam ini tersumbat disebabkan habuk, lumpur atau kotoran lain, gas akan terperangkap di dalam bateri. Tekanan dalaman akan terus meningkat tanpa tempat untuk dilepaskan.
Akhirnya, bateri boleh menggelembung, bocor atau lebih teruk, meletup.
Kejadian ini lebih kerap berlaku kepada bateri yang diletakkan terlalu lama tanpa digunakan atau disimpan di kawasan yang terlalu panas.
Penggunaan Bateri Tidak Sesuai
Tidak semua bateri direka untuk keadaan cuaca dan penggunaan yang sama.
Di Malaysia, suhu yang panas dan kelembapan tinggi memerlukan bateri yang mampu bertahan dalam iklim tropika.
Menggunakan bateri yang tidak sesuai atau terlalu murah sering menyebabkan kerosakan dalaman yang tidak dapat dilihat dengan mata kasar. Ini termasuk elektrolit bocor, plat dalam bateri haus atau casing mudah retak.
Bateri murah biasanya tidak dilengkapi dengan sistem pelindung tekanan atau saluran ventilasi yang berfungsi dengan baik, menjadikannya sangat mudah meletup jika diuji dalam suhu tinggi.
Langkah Pencegahan Meletupnya Bateri
Langkah pencegahan bukan sahaja boleh mengelakkan letupan, tetapi juga memanjangkan jangka hayat bateri dan menjimatkan kos pembaikan kereta.
Langkah-langkah ini boleh dilakukan secara berkala sama ada sendiri atau semasa servis berkala di bengkel.
Penyelenggaraan Berkala
Lakukan pemeriksaan visual dan fizikal terhadap bateri sekurang-kurangnya sebulan sekali.
Senarai semak yang boleh anda ikuti:
| Pemeriksaan | Tujuan |
|---|---|
| Paras air bateri | Elak plat dalam bateri kering yang boleh mengakibatkan panas melampau. |
| Terminal bateri | Pastikan tiada kakisan yang menghalang aliran elektrik. |
| Casing bateri | Perhatikan sama ada ada tanda gelembung, retak atau bocor. |
| Suhu sekitar bateri | Elakkan kepanasan berlebihan di ruang enjin. |
Jika terdapat sebarang tanda yang mencurigakan, rujuk mekanik dengan segera.
Guna Pengecas yang Betul
Apabila menggunakan pengecas bateri luaran di rumah, pastikan ia mempunyai fungsi pemotongan automatik (auto cut-off).
Ini penting bagi mengelakkan pengecasan berlebihan yang boleh menyebabkan gas berlebihan terbentuk.
Jangan sesekali menggunakan pengecas industri untuk bateri kereta biasa kerana ia terlalu kuat dan boleh merosakkan sel bateri.
Pastikan Pengudaraan Baik
Elakkan menyimpan kereta terlalu lama dalam ruang tertutup yang panas, seperti garaj tanpa sistem pengudaraan.
Pastikan juga bahagian ruang enjin tidak dipenuhi dengan objek atau kotoran yang boleh menghalang aliran udara.
Pengudaraan yang baik bukan sahaja membantu menyejukkan bateri tetapi juga membenarkan gas-gas hasil pengecasan dilepaskan dengan selamat.
Periksa Kabel dan Sambungan
Gunakan spanar atau pemutar skru untuk memastikan semua sambungan kabel ketat dan tidak bergoyang.
Sapukan gris pelindung pada terminal untuk mengelakkan kakisan akibat wap asid.
Jika kabel sudah keras, retak atau koyak, segera tukarkan kepada kabel baru. Jangan tampal dengan pita pelekat kerana ia hanya penyelesaian sementara yang berisiko.
Pilih Bateri Berkualiti
Semasa membeli bateri, jangan hanya pertimbangkan harga. Lihat juga pada aspek seperti:
- Jenama yang mempunyai reputasi baik.
- Spesifikasi yang sepadan dengan kenderaan.
- Jaminan produk sekurang-kurangnya 12 bulan.
- Ketahanan terhadap suhu tinggi.
Bateri yang baik mempunyai sistem pengurusan gas, plat dalaman yang kukuh dan bahan casing yang tahan haba. Ini semua penting untuk mengurangkan risiko letupan dalam penggunaan harian.
Barangan Dalam Kereta yang Boleh Menjadi Punca Letupan
Selain daripada bateri itu sendiri, terdapat beberapa barangan dalam kereta yang sebenarnya boleh menyumbang kepada risiko letupan, terutamanya apabila kereta diparkir dalam cuaca panas.
Antara barangan yang perlu dielakkan ialah:
- Pemetik api gas
Pemetik api boleh bocor apabila tekanan dalam gas meningkat. Letupan kecil darinya boleh membakar dalaman kereta. - Power bank atau bateri litium-ion
Bateri ini tidak tahan suhu tinggi dan boleh meletup atau terbakar jika terdedah lama dalam kereta. - Minyak wangi jenis aerosol atau alkohol
Cecair mudah terbakar seperti ini mudah meruap dalam suhu tinggi dan boleh meledak jika terkena percikan api atau terkena cahaya matahari langsung. - Penyegar udara dalam tin spray
Produk dalam bentuk aerosol mengandungi tekanan dalaman yang tinggi. Ia boleh meletup jika suhu kereta melebihi 40°C.
Dalam laporan oleh Kosmo pada Jun 2023, pihak bomba turut mengingatkan pengguna supaya tidak meninggalkan barangan mudah terbakar di dalam kenderaan kerana peningkatan kes kebakaran bermula dari dalam kereta sendiri.
Letupan bateri kereta bukanlah satu mitos, tetapi satu realiti yang telah menyebabkan banyak kejadian tidak diingini, termasuk kebakaran dan kecederaan serius.
Punca bateri kereta meletup bukan hanya berpunca daripada kegagalan teknologi, tetapi lebih banyak disebabkan oleh kecuaian pengguna dalam penyelenggaraan dan pemilihan komponen yang betul.
Dengan memahami punca-punca seperti pengecasan berlebihan, pengumpulan gas, dan penggunaan bateri yang tidak sesuai, pengguna boleh mengambil tindakan awal untuk mengelakkan risiko.
Jangan tunggu sehingga berlaku letupan. Mulakan pemeriksaan dan penyelenggaraan hari ini. Pastikan juga anda tidak menyimpan barangan mudah terbakar dalam kereta kerana walaupun bukan punca langsung, ia boleh menjadi pencetus kebakaran apabila berlaku lonjakan haba atau percikan api daripada sistem elektrik.
Jika anda tidak pasti tentang keadaan bateri atau sistem pengecasan, dapatkan pemeriksaan daripada mekanik bertauliah untuk memastikan kereta anda sentiasa berada dalam keadaan selamat dan optimum untuk digunakan.